Yumurtalık Kisti

Yumurtalık kisti doğurganlık yaşlarındaki kadınlarda çok sık görülür. Çoğu kist zararsız olmasına ve kendiliğinden geçmesine rağmen doktorunuz, büyüyüp problemlere neden olmayacağından emin olmak için her yumurtalık kistini takip etmek isteyecektir. Yumurtalık kistlerinin çoğu küçüktür ve belirtilere neden olmaz. Bazıları kendiliğinden geçerler. Bazıları, burkulma, kanama ve patlama nedeniyle belirtilere neden olabilirler. Karında şiddetli bir ağrıya veya ilişki sırasında ağrıya da neden olabilirler. Çoğu fonksiyonel (işlevsel kist) bir veya iki ayda tedavi gerektirmeden kendiliğinden geçer. Kistiniz büyük ve şikayetlere neden oluyorsa doktorunuz hormon (doğum kontrol hapı) tedavisi veya ameliyat önerebilir. Kistleri iyi huylu ve kötü huylu olarak ayrılabilirler. En sık görülen kistler iyi huylu olanlardır. Yumurtalıklarda bir sorun oluştuğunda belirtiler diğer organlara göre daha azdır. Bu sebeple yumurtalık kistleri büyümelerine rağmen hiçbir belirti vermezler ve ancak rutin kontroller esnasında hekim fark edilirler. Yumurtalık kistleri 25 cm gibi büyük boyutlara ulaşsalar bile hastada karında şişkinlik dışında her hangi bir belirti oluşmayabilir.

Yumurtalık kistlerinin en sık belirtileri:

Adet düzensizlikleri (En sık verdikleri belirtidir) ,
Karında şişlik,
Karın veya kasık ağısı,
Sindirim sitemi bozuklukları (kabızlık, ağrılı dışkılama),
İdrar yolu şikayetleri: sık idrara çıkma gibi

Bazı kistler kanser olabilir. Yumurtalık kanseri riski yaşınız büyüdükçe artar. Yumurtalık kanserinin erken evrelerde sıklıkla hiç belirtisi olmamasına rağmen onun uyarı işaretlerinin farkında olmalısınız:

Yumurtalık Kist Çeşitleri
Fonksiyonel Kistler
Fonksiyonel kistler genellikle zararsızdır ve nadiren ağrı yaşanmasına sebep olurlar. Bu kistler iki ya da üç menstrual döngü ile birlikte kendiliğinden yok olurlar.

Normalde yumurtalıklar içinde her ay yapı olarak kistlere benzeyen foliküller üretilmektedir. Foliküller, östrojen ve progesteron hormonları üretirler ve aynı zamanda, yumurtlama (ovulasyon) sırasında yumurta açığa çıkarırlar. Fakat bazen, bu normal bir aylık foliküller büyümeye devam ederler. Bu durum gerçekleştiğinde, fonksiyonel kistler meydana gelmektedir. Fonksiyonel kistlerin iki türü vardır ve şu şekildedir;

Foliküler kist: Menstrual döngünün ortasında bir folikül çatlar ve yumurta açığa çıkar. Bu yumurta follop tüpleri boyunca, döllenecek bir sperm arayarak ilerler. Eğer, bir şeyler yanlış gider de folikül kopmaz ya da yumurta açığa çıkarmaz ise, foliküler kist oluşumu başlar. Çünkü folikül, döllenme yerine büyür ve bir kiste dönüşür.

Korpus luteum kisti: Yumurta bir folikülden açığa çıktığında, gebelik oluşması için, folikül fazla miktarlarda östrojen ve progestreon üretmeye başlar. Bu folikül bu hali ile korpus luteum olarak adlandırılmaktadır. Bazı durumlarda, yumurtanın kilidi açılır ve içinde sıvı birikmeye başlar. Böylece, korpus luteum adı verilen kistler meydana gelmiş olur.

Diğer Kistler
Bazı kist türleri, normal menstrual döngü ile bağlantılı olarak değil de, aşağıda verilen durumlardan dolayı meydana gelmektedir. Bu kistler şu şekilde oluşmaktadır;

Dermoid kistler: Bu kistler, nadiren kanserojendir.

Kistadenom: Bu tür kistler, kistlerin içinin sıvı ya da mukus ile dolması sonucu gelişmektedir.

Endometrioma: Bir tür rahim kisti olan bu kistler, rahmin dışında, rahim endometrioma hücrelerinin büyümesi sonucu oluşmaktadır.

Tedavi ve İlaçlar
Doktor, hastanın yaşına, kistin türüne ve büyüklüğüne bağlı olarak ve hastanın semptomlarına dayanarak, uygun tedaviyi uygulamaya çalışır. Bu doğrultuda doktorun uygulayacağı tedavi yöntemleri şöyledir;

Birkaç ay boyunca hastalık seyrinin izlenmesi ve takip edilmesi,
Doğum kontrol hapları – yeni kistlerin oluşmasını engeller ve yumurtalık kanseri riskini azaltır.
Ameliyat – eğer kist çok büyük boyutta ise ameliyatla çıkarılır ve yumurtalık temizlenir.

Kistiniz hiçbir belirti vermiyorsa doktorunuz onu sadece 1-2 ay izleyebilir. Çoğu fonksiyonel (işlevsel kist) bir veya iki ayda kendiliğinden geçer.

Kistiniz büyük ve şikayet veriyorsa doktorunuz hormon (doğum kontrol hapı) tedavisi veya ameliyat önerebilir. Tedavinin şekli birçok faktöre bağlıdır:

Kistin büyüklük ve tipi
Yaşınız
Şikayetleriniz
Çocuk sahibi olma isteğiniz

Yumurtalık kisti hormon tedavisi (doğum kontrol hapları)
Doktorunuz fonksiyonel (işlevsel) yumurtalık kistlerini tedavi etmek için doğum kontrol hapları reçete edebilir. Doğum kontrol haplarındaki hormonlar yumurtlamayı durdururlar. Bu yumurta keselerinin gelişmesini önler ve dolayısıyla yeni kistlerin oluşmasını durdurur. Doğum kontrol hapları, özellikle sigara içenler ve 35 yaşından büyükler için olmak üzere, her kadın için uygun olmayabilir. Doktorunuz, hormon tedavisinin sizin için uygun olup olmadığına karar vermenize yardımcı olacaktır.

Yumurtalık Kisti Ameliyatı
Doktorunuz kisti almak için ameliyat önerebilir. Hangi tip tedavinin sizin için en iyisi olduğuna o karar verecektir. Gerekli olan cerrahinin tipi ve büyüklüğü birçok faktöre bağlıdır. Bazen yumurtalık bırakılırken kist alınabilir (kistektomi denir). Bazı vakalarda yumurtalıkların biri veya her ikisinin alınması gerekebilir. Doktorunuz, ameliyat başlayana kadar hangi işlemin gerekli olduğunu bilemeyebilir.

Alınacak Önlemler
Henüz, yumurtalık kistinin nasıl önlenebileceği tam olarak bilinmemektedir. Fakat, düzenli olarak yapılan pelvis muayeneleri yardımı ile, kist oluşumunu henüz erken dönemindeyken tespit etmek mümkün olacaktır. Buna ek olarak, regli periyotlarında yaşanan düzensizlikler de, yumurtalık kistinin işareti olabilmektedir. Böyle bir durumda da vakit kaybetmeden doktora gitmek faydalı olacaktır.